1982 ـ يىلى قويۇلغان »شاۋلىن ئىبادەتخانىسى»ناملىق كىنو تىلغا ئېلىنغاندا، ئوتتۇرا ياشتىن يۇقىرى بەزى تاماشىبىنلارنىڭ ھېلىمۇ ئېنىق ئېسىدە، جېڭ شۈلەن ئېيتقان» كۈن چىققاندا سۇڭشەنئاۋ، سەھەر قوڭغۇرىقى ئۈركۈپ ئۇچۇپ كەتتى، ئورمانلىقتىكى ئېرىق سۇيى شىلدىرلاپ ئېقىپ كەتتى، تاغ باغرىدا يېشىل ئوت ـ چۆپلەر ئۆسۈپ كەتتى... « دېگەن بۇ كىنو» قوي بېقىش كۈيى« دىكى چامباشچىلىق ماھارىتى يۇقىرى، كۇاڭفۇ ھەققانىيەتنى ياقلايدىغان ھېلىقى ياش ۋۇسېڭنىڭ كۆزىگە ھېچنېمە كۆرۈنمەيتتى، يەنە تېخى قامچا تۇتۇپ ناخشا ئېيتقانىدى.

لېكىن، كىنودىكى ھېلىقى يەن ئۇستازنىڭ مېھرىبان ئاتىسى، قان كېچىپ جەڭ قىلغان تەن زۇڭ ھەزرەت ئېسىڭىزدە بارمۇ؟ مۆلچەرىمچە، سىز ئۇنتۇپ قالمىدىڭىز!

» شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك كىنو فىلىم ئىشلەش شىركىتى ئىشلىگەن ھەرىكەتلىك كىنو، جاڭ شىنيەن رېژىسسورلۇق قىلغان، لى ليەنجيې، يۈ خەي، دىڭ لەن باش رول ئالغان، سۈي، تاڭ سۇلالىلىرى دەۋرىدىكى داڭلىق چامباشچىلارنىڭ ئائىلە ئىلاھى پاچىقى جاڭ جيېنىڭ زوراۋانلىققا قارشى تۇرۇشىغا ياردەم بەرگەنلىكى بايان قىلىنغان، ۋاڭ رېن تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈۋېتىلگەن، ئۇنىڭ ئوغلى شياۋخۇ ئاتىسىنىڭ قىساسىنى ئېلىش ئۈچۈن، تەن زۇڭنى ئۇستاز تۇتۇپ، ئۇنىڭغا جۆيۈەن دەپ ئىسىم قويغان، ۋۇ شاۋلىن ھەم ئاتىسى ئۈچۈن ئىنتىقام ئالغان.

ئۇ چاغدا، دۆلەت ئىچىدىكى چامباشچىلىق تىياتىرىنىڭ مۇقەددىمىسىنى ئاچقان« شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» تاماشىبىنلارغا غايەت زور زىلزىلە ئېلىپ كەلگەن بولۇپ، كىنو كۆرگۈچىلەر نۇرغۇن ئادەم بىلەن تەسۋىرلىنەتتى. جۆيۈەننىڭ چامباشچىلىق ماھارىتى ناھايىتى ئەركىن بولۇپ، تەن زۇڭ ھەزرەتنىڭ ياچىۋەكچە مۇشتلىشىشى كامالەتكە يەتكەن، ۋاڭ رېننىڭ مەست قىلىچى ماھىرلىق بىلەن ئوينىلىپ، بىر مەھەل خۇاشيا زېمىنىدا چامباشچىلىق قىزغىنلىقى كۆتۈرۈلگەن.

بۇنىڭ ئىچىدە، لى ليەنجيې جياۋ يۈەننىڭ رولىنى ئالغان، دىڭ لەن نۇقسانسىز رول ئالغان، تەن زۇڭ ھەزرەت دېڭىزدا رول ئالغان. لى ليەنجيې، يۈ خەي، دىڭ لەنلەر بىر كېچىدىلا نام چىقىرىپ، شۇ يىلى تاماشىبىنلار ئەڭ ياخشى كۆرىدىغان كىنو چولپىنىغا ئايلانغان.

7ئاينىڭ 18-كۈنى، داڭلىق چامباشچى بولۇپ، « شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» دىكى تەن زۇڭ ھەزرەت يۈ خەي ئەپەندىنىڭ 78 ياشقا كىرگەن تۇغۇلغان كۈنىنى ئۆتكۈزدى.

ئەمەلىيەتتە، يۈخەي« شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» نى سۈرەتكە ئېلىشتىن بۇرۇنلا داڭلىق چامباشچى ئىدى. يۈ خەي 1942-يىلى 7-ئاينىڭ 18-كۈنى شەندۇڭنىڭ يەنتەي شەھىرىدە تۇغۇلغان. 12 يېشىدا، ئۇ يەتتە يۇلتۇز ياچىۋەكچە مۇشتلىشىش ئۇستىسى لىن جىڭشەننى ئۇستاز تۇتۇپ، ئەنئەنىۋى ياچىۋەكچە مۇشتلىشىشنى ئۆگەنگەن، كېيىن نۇرغۇن چامباشچىلىق مۇسابىقىلىرىدە قىلىچۋازلىق، كالتەك ماھارىتى، ياچىۋەكچە مۇشتلىشىش ۋە ئومۇمىي ماھارەت چېمپىيونى بولغان، 1958-يىلى دۆلەتنىڭ رەسمىي چامباشچىلىق تەنھەرىكەتچىسى بولغان.

1964-يىلىدىن كېيىن، يۈ خەي كۆپ قېتىم جۇڭگو چامباشچىلىق ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ تىرېنېرى ۋە ئەترەت باشلىقى بولغان، ئامېرىكا، فىرانسىيە، تۈركىيە، مىسىر قاتارلىق 30 نەچچە دۆلەتنى زىيارەت قىلغان، 1966-يىلى شەندۇڭ چامباشچىلىق ئەترىتىنىڭ ئەترەت باشلىقى، قوشۇمچە باش تىرېنېرلىقىغا تەيىنلەنگەن.

« شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» دا ھۆرمەتكە سازاۋەر بىر ئۇستاز بار ئىدى، شۇڭا ئۇ ئارتىسنى ئىزدەۋاتقاندا، رېژىسسور جاڭ شىنيەن يۈخەينى ئىزدەپ بېرىپ، ئۇنى« تەن زۇڭ ھەزرەت» نىڭ بىر بۇرجىكىدە رول ئېلىشقا تەكلىپ قىلغان ھەمدە بۇ فىلىمنىڭ ھەرىكەت چامباشچىلىق يېتەكچىسى بولغان. يۈ خەي تەشكىلنىڭ قوشۇلۇشى بىلەن خۇشاللىق بىلەن باردى، شۇنىڭ بىلەن بىر مەزگىل زىلزىلە قوزغىغان« شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» ناملىق كىنو بارلىققا كەلدى.

كېيىن، يۈخەي نۇرغۇن ھەرىكەتلىك كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىغا قاتناشقان. نەچچە ئون يىللىق سەنئەت ھاياتى ئارقىلىق، ئۇ ئېكران، ئېكرانلاردا تامدىن-تامغا ئۇچۇپ يۈرىدىغان، ھەر خىل چامباشچىلىقنى پىششىق بىلىدىغان نۇرغۇن« ئۇستاز» ئوبرازىنى ياراتقان.

»شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» دىن كېيىن، 90- يىللاردا شاڭخەيدە ئاساسلىقى« شاۋلىن سولتەك» ، « جەنۇب-شىمال شاۋلىن» ، « خۇاڭخې پالۋان» ، « سەددىچىن سېپىلىدىكى چوڭ ھەل قىلغۇچ جەڭ» ، « جاھان ئاقساقىلى» ، « ۋۇلىن ئەۋلىياسى» ، « بەيليەنشې ئىلاھى» ، « تەيجى جاڭ سەنفېڭ» ، « ۋۇسىيۈن كۆۋرۈكى» ، « گۇمپا ئەزىمەتلىرىنىڭ مۇھەببەت ئۆتكىلىدىن بۆسۈپ ئۆتۈشى» ، « ئەجدىھا ئوتتۇرا تۈزلەڭلىككە بۆسۈپ كىرىشى» ، « يېڭى شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» قاتارلىق كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىغا قاتناشقان.

يېڭى ئەسىرگە قەدەم قويغاندىن كېيىن، يۈ خەي يەنە« ليەنخۇا شاھزادىسى» ، « شاۋلىن ۋۇۋاڭ» ، « دۇڭيىڭ يوۋشيا» ، « يېڭى شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» ، « يېۋېن» ، « تەيجى پالۋان» ، « مىنا ئۇرۇشى» قاتارلىق كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىغا قاتناشقان.

چامباشچى بولۇش سۈپىتى بىلەن، يۈخەي ئويۇن قويۇش ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللانغان 40 يىلدىن بۇيان، رول ئالغان پېرسوناژلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك ئۇستاز، ئۇستاز، ئۇستاز دېگەندەك ئوبرازلار بولغان، بولۇپمۇ كۆپ قېتىم كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىدا لى ليەنجيې، ۋۇ جىڭنىڭ ئۇستازىغا ئايلانغان.

تولۇقسىز ئىستاتىستىكىغا ئاساسلانغاندا، يۈ خەي ئاز دېگەندە لى ليەنجيې، ۋۇ جىڭ بىلەن تۆت قېتىم ھەمكارلاشقان. لى ليەنجيې بىلەن ھەمكارلاشقان كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىدىن« شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» ، « جەنۇب-شىمال شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» ، « شاۋلىن سولتەك» ، « تەيجى جاڭ سەنفېڭ» ، ۋۇجىڭ بىلەن ھەمكارلاشقان كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىدىن« شاۋلىن ۋۇۋاڭ» ، « تەيجى ئۇستاز» ، « گۇمپا شاكىچىكىنىڭ مۇھەببەت ئۆتكىلىدىن بۆسۈپ ئۆتۈشى» ، « يېڭى شاۋلىن ئىبادەتخانىسى» قاتارلىقلار بار.

كۆپ يىللىق چامباشچىلىق سەنئىتى يۈ خەينى چامباشچىلىق ساھەسى، كىنو-تېلېۋىزىيە ساھەسىدىكى ئابرۇيلۇق پېشقەدەملەرگە ئايلاندۇردى. 1998- يىلى يۈ خەيگە جۇڭگو چامباشچىلار جەمئىيىتىنىڭ 40 يىللىق كاتتا مەرىكىسىدە« جۇڭگو چامباشچىلىق چولپىنى» دېگەن شەرەپلىك نام بېرىلدى. لى ليەنجيې، ۋۇجىڭلاردا بىز خۇددى يۈ خەينىڭ سىماسىنى كۆرگەندەك بولىمىز، شۇڭا ھەر قېتىم كۆرۈشكەندە ئىككىيلەن دېڭىزنى ھۆرمەتلەپ« ئۇستاز» دەپ ئاتايدۇ.

2001-يىلى 12-ئايدا، يۈ خەي ئوغلىنى باشلاپ مەملىكەتلىك چامباشچىلىق چېمپىيونى، دۆلەت چامباشچىلىقى دەرىجىلىك تەنھەرىكەت ماھىرى، دۆلەت 1-دەرىجىلىك چامباشچىلىق رېپىرى يۈ تاۋ شەندۇڭ ۋېيخەيدە تۇنجى شۇڭلاشقا چامباشچىلىق تەربىيەسىنى ئاساس قىلغان« يۈ جەمەتى چامباشچىلىق مەدەنىيىتى ئالماشتۇرۇش مەركىزى» نى قۇرغان.

شۇنىڭدىن باشلاپ، يۈ خەي ئىزچىل چامباشچىلىق مائارىپىنىڭ بىرىنچى سېپىدە پائالىيەت قىلىپ، چامباشچىلىق ئوقۇتۇشى بىلەن شۇغۇللانغان. ئۇ كامالەتكە يەتكەن چامباشچىلىق ماھارىتى ۋە ئالىيجاناب چامباشچىلىق پەزىلىتى بىلەن دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى نۇرغۇن چامباشچىلىق ھەۋەسكارلىرىنىڭ ھۆرمىتىگە ئېرىشتى.

ھازىر يۈ خەي ئەپەندى 78 ياشقا كىردى. ئۇ ياشىنىپ قالغاچقا، 2015-يىلى ياپون باسقۇنچىلىرىغا قارشى ئۇرۇش تىياتىرى« مىنا ئۇرۇشى» نى سۈرەتكە ئېلىشقا قاتناشقاندىن كېيىن، كىنو-تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرىغا قاتناشمىغان بولسىمۇ، ئەمما دائىم چامباشچىلىق فىلىملىرىدە چامباشچىلىق يېتەكچىسى بولۇپ، تەربىيەلەش بازىسىدا ئۆزى دەرس ئۆتۈپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ھۆرمىتىگە سازاۋەر بولغان.

بىز مۇشۇ مۇناسىۋەت بىلەن يۈ خەي ئەپەندىنىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى   قىزغىن تەبرىكلەيمىز!