ئەلكۈيى تورى پۈتۈن تاراتقۇ مەركىزى تەرجىمىسى: يېقىندا نۇرغۇن تورداشلار مايتاغ-كۇچا تاشيولىدا ئەخلەتلەرنى قالايمىقان تاشلاش ئەھۋالىنى ئىنكاس قىلدى.

7-ئاينىڭ 24-كۈنى ، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق مەدەنىيەت ۋە ساياھەت نازارىتى ھۆججەت تارقىتىپ مۇنداق دېدى: شىنجاڭ ياخشى جاي، بۇ يەردە تەشەببۇسنى ئوتتۇرىغا قويىمىز:

ئۆزى ئاپتوموبىل ھەيدەپ كەلگەن ساياھەتچىلەر ئەخلەت خالتىسىنى ئېلىپ، ئەخلەتنى يول بويىدىكى ئەخلەت ساندۇقى ياكى ئەخلەت پونكىتىغا تاشلىسۇن.

ئۆزى ئاپتوموبىل ھەيدىگەندە خالىغانچە توختىتىشقا بولمايدۇ، ئاپتوموبىل توختىتىش ئورنىنى بەلگىلىگەندە ئىسترېلكا يۆنىلىشى بويىچە توختىتىش كېرەك.

پىيادە، ساياھەت قىلىپ سۈرەتكە تارتقان ساياھەتچىلەر، نەرسە-كېرەكلىرىڭىزنى ياكى ئىشلىتىپ بولغاندىن كېيىن ئېلىپ كېتىڭ، خالىغانچە تاشلىۋەتمەڭ.

ساياھەتكە چىققاندا ئىمكانقەدەر ئىستاكان ۋە مۇھىت ئاسراش خالتىسى ئېلىۋېلىش كېرەك، ئىچىملىك بوتۇلكىسى، سولياۋ خالتىلارنىڭ تاشلىنىشى ۋە بۇلغىشىنى ئازايتىش كېرەك.

سۇ مەنبەسى ۋە چارۋىچىلىق رايونلىرىدا قالايمىقان ئەخلەت تاشلىماسلىق، موزاي، قوزىلارنىڭ ئەخلەت يەپ ھاياتىغا خەۋپ يەتكۈزۈشىدىن ساقلىنىش كېرەك.

گۈل-گىياھ، دەل-دەرەخلەرنى ئاسراش، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى ئاسراش، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىغا قالايمىقان خەت ئويۇش، خالىغانچە يامىشىش، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى سىيلاش مەنئى قىلىنىدۇ، سۈرەتكە تارتىش، سىنغا ئېلىشتا بەلگىلىمىگە رىئايە قىلىش كېرەك.

يېقىندا، شىنجاڭغا بېرىپ ساياھەت قىلىش قىزىپ كەتتى. نۇرغۇن تورداش يېنىدىكى دوستى ئەۋەتكەن شىنجاڭ گۈزەل سەنئەت سۈرەتلىرى ۋە سىن كۆرۈنۈشى ئارقىلىق، ھاياجانلىنىپ مۇنداق دېدى: پۈتۈن توردىكى كىشىلەرنىڭ ھەممىسى شىنجاڭدا ئويناۋاتقاندەك ھېس قىلىۋاتىمەن!

ئەمما دەل مۇشۇ گۈزەل مەنزىرىدىن كۆزنى قاماشتۇرىدىغان بىر قىسىم خەۋەرلەر چىقىپ، تورداشلارنىڭ غەزىپىنى قوزغىدى.

«يول بويى ئەخلەتنى كۆرگىلى بولىدۇ» ، تېرىپ تۈگەتكىلى بولمايدۇ.

يېقىندا، نۇرغۇن تورداشلار شىنجاڭنىڭ مايتاغ-كۇچا تاشيولىدا ھەممە يەرنى ئەخلەت قاپلاپ كەتكەنلىكىنى، بولۇپمۇ ئاپتوموبىل توختىتىش رايونى، ئارام ئېلىش ئورنى قاتارلىق ئورۇنلاردا يېمەكلىك خالتىسى، سولياۋ بوتۇلكىنىڭ ھەممە يەرنى قاپلاپ كەتكەنلىكىنى ئىنكاس قىلدى.

بىر زىيارەتنى قوبۇل قىلغان ساياھەتچى ناھايىتى خاپا بولۇپ مۇنداق دېدى: « يول بويى ئەخلەتلەرنى كۆرگىلى بولىدۇ، ھەر خىل بېكەتلەردە تېخىمۇ   كۆپ، ئۆزۈم خالتىنى ئېلىپ ئازراق تېرىۋالدىم، لېكىن تېرىپ بولالمايمەن» . » دېدى.

سىن كۆرۈنۈشىدە، تاشلاندۇق ماسكا، قۇرۇق مېنىرال سۇ بوتۇلكىسى، يېمەكلىك خالتىسى قاتارلىق زور مىقداردىكى ئەخلەتلەر تاشيول، دەم ئېلىش پونكىتلىرى ۋە يول بويىدىكى ئوتلاقلارغا تارقالغان.

تاشيولدىن باشقا، بىر قىسىم ئاۋات مەنزىرە رايونلىرىمۇ ئامان قالمىدى.

شىنجاڭدىكى پىيادە ماڭىدىغان داڭلىق جاي ئۇيسۇن قەدىمىي يولى كۆلى بويىدىمۇ، ساياھەتچىلەر دالىدا قونغاندىن كېيىن ھەممە يەرنى ئەخلەت قاپلاپ كەتكەن، ھەتتا ماكچىيىپ قالغان يەل قولۋاق، يېقىلغۇ گاز باكى قاتارلىقلارمۇ بار.

9ـ ئاينىڭ 23 ـ كۈنى، بەزى تاراتقۇلار شىنجاڭ ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى تېكەس ناھىيەلىك مەدەنىيەت ـ ساياھەت ئىدارىسى بىلەن ئالاقىلەشتى، ئالاقىدار مەسئۇل كىشىلەر شۇ جايدا ھەر كۈنى تىك ئۇچار ئايروپىلان بىلەن جەننەت كۆلىگە ئۇچۇپ بېرىپ، ئەخلەتنى ئېلىپ چىقىدىغانلىقىنى ئېيتتى، ئۇنىڭدىن باشقا، ساياھەتچىلەر يېتەكچىسى ۋە چارۋىچىلارغا ساياھەتچىلەر قالايمىقان ئەخلەت تاشلىماسلىقى توغرىسىدا تاپىلايدۇ.

بۇ ئەخلەتنىڭ بەزىلىرى يۈزىدە لەيلەپ تۇرىدۇ، بەزىلىرى قۇمغا كۆمۈلۈپ قالىدۇ، « تېرىپ تۈگەتكىلى بولمايدۇ» .

بۇ گۈزەل مەنزىرىلەر ئۈستىدىكى ئەخلەتلەر كۆرۈپ بىئارام بولۇپلا قالماي، شۇ جاينىڭ مۇھىت ئېكولوگىيىسىگە ھەقىقەتەن تەسىر كۆرسىتىدۇ.

تورداشلارنىڭ دىققەت قىلىشىچە، شۇ جايدىكى بەزى كالا، قوي قاتارلىق ھايۋانلار ئوت-چۆپ يېگەندە خاتا يەۋېلىپ ياكى قىزىقىپ قېلىپ سۇلياۋ خالتا قاتارلىق ئەخلەتلەرنى غاجىلاپ يەيدىكەن.

سولياۋ خالتا ھايۋانلارنىڭ تېنىدە ھەزىم بولمايدۇ، بۇنىڭدىن ئىلگىرى بەزى ھايۋانلار سولياۋ خالتىنى خاتا يەپ ئۆلۈپ قالغان.

تورداشلار نېمىشقا غەزەپلىنىدۇ؟

كۆپچىلىكنىڭ شىنجاڭغا بېرىپ ساياھەت قىلىشنى تاللىشىدىكى سەۋەب شۇكى، ئۇ يەرنىڭ مەنزىرىسى گۈزەل، ئېكولوگىيەسى يېقىملىق. ئەمما مۇشۇنداق سەۋەبلەر بىلەن بارغان بولسىمۇ، ئەمما مەنزىرىگە زىيان يەتكۈزۈش، ئىكولوگىيەنى بۇزۇش قىلمىشلىرىنى سادىر قىلدى، نۇرغۇن تورداشلار ئالاقىدار سىن كۆرۈنۈشلىرى ئارقىلىق نارازىلىق ۋە ئەيىپلەشنى بىلدۈردى.

كۆپچىلىكنىڭ غەزەپلىنىشىدە مۇنداق ئۈچ نۇقتا بار:

بىرىنچى، قالايمىقان ئەخلەت تاشلاش ئېنىق بولغان ئەخلاقسىزلىق. ئۆز قولايلىقىنى كۆزلەپ ئەخلەتنى قالايمىقان تاشلاش شۇ جاينىڭ ئېكولوگىيەسىگە تەسىر يەتكۈزدى، شۇنداقلا شىنجاڭغا ساياھەتكە بارغۇچىلارغا تەسىر كۆرسىتىپ، ھەم مۇھىتقا بۇزغۇنچىلىق قىلدى، ھەم شەخسىيەتچىلىك قىلدى.

ئىككىنچى، شۇ جايدىكى ئالاقىدار تارماقلار كۆپچىلىكنىڭ ساياھەت تەسىراتىغا كاپالەتلىك قىلىش بىلەن بىر ۋاقىتتا، نورمىدىن سىرت ئادەم كۈچى، ماددىي كۈچ ئەۋەتىپ ئەخلەت بىر تەرەپ قىلىپ، ئېكولوگىيەنى قوغداپ، زۆرۈر بولمىغان بېسىم ۋە يۈك پەيدا بولدى.

ئۈچىنچىدىن، نۇرغۇنلىغان ئۇستىلىق بىلەن ياسالغان گۈزەللىكلەر ئاسان قولغا كەلمەيدۇ، لېكىن ئاسان چېقىلىدۇ. بۇنداق قالايمىقان ئەخلەت تاشلاش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنىڭ جۇغلانما تەسىرى ئاستىدا، تەبىئىي مۇھىتقا قايتماس تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.

بۇ ئاقىۋەتلەرنىڭ كۆپ قىسمى ھەربىر ئادەمنىڭ ئاڭلىقلىقى ۋە دىققىتىگە تايىنىپ ساقلانغىلى بولىدۇ.